Πάλι από τον παλιό καλό "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ"

1913-1933: ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ “ΛΕΦΤΕΡΙΑ” ΣΤΑ ΒΟΔΕΝΑ. ΞΕΣΠΙΤΩΝΟΥΝ ΟΜΑΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ

Πέμπτη 2 Νοεμβρίου 1933
12ο
ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ «ΛΕΦΤΕΡΙΑ» ΣΤΑ ΒΟΔΕΝΑ
Τέσσερις ώρες μέσα στην αστυνομία όταν μάλιστα έχεις τόση δουλειά, σε εκνευρίζουν αρκετά. Πατάω τις φωνές:
-Κύριε αστυνόμε… αυτό που κάνεις είναι παρανομία… άσε με να πάω στη δουλειά μου.
-Ποια δουλειά σου; Γιατί ήρθες εδώ;
-Δε θα σου δώσω λογαριασμό…
Φεύγουν όλοι απ’ την αστυνομία. Μένω μονάχος και κοιτώ από το παράθυρο, πάνω από τη στέγη του στάβλου προς τα μπαλκόνια των σπιτιών. Ένας μιναρές στη μέση της πολιτείας τρυπάει με τη μύτη του τα σύννεφα και πιο πέρα το χιονισμένο Καϊμακτσαλάν υψώνει τις κορφές.
Κάποια στιγμή με απορροφάνε οι στοχασμοί μου. Σκέφτομαι: τι χαρά θα σκορπιστεί όταν σ’ αυτά τα μέρη, στη Φλώρινα, στα Βοδενά, στην Καστοριά εγκαθιδρυθεί η σοβιετική εξουσία. Πώς θα γελάσει το πρόσωπο του δυστυχισμένου Μακεδόνα!
Απ’ τους λογισμούς μου με έβγαλε μια δυνατή φωνή ενός ενωμοτάρχη. Με άφηναν ελεύθερο. Ο κύριος αστυνόμος δεν με έστελνε με το πρώτο τραίνο στην ΕΣΣΔ, τι κρίμα!
Την άλλη μέρα έγιναν τα πανηγύρια της εθνικής γιορτής. Την 28η του Οκτώβρη συμπληρώνονται 20 χρόνια από την «ελευθερία», την κατάληψη της Έδεσσας από την Ελλάδα.
ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΥΤΗ Η ΛΕΥΤΕΡΙΑ

Επί κυβέρνησης Βενιζέλου έγινε ένας κατάλογος από 800 οικογένειες Μακεδόνων για να διωχθούν από την Ελλάδα. Με τις καθημερινές διαμαρτυρίες και τη ρητή δήλωσή τους «ΔΕΝ ΦΕΥΓΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΜΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΑΔΩΝ ΜΑΣ. ΣΚΟΤΩΣΤΕ ΜΑΣ», μ’ αυτά τραινάριζε ο εκπατρισμός τους.


Στις τελευταίες εκλογές οι «λαϊκοί» δημοκόπησαν αισχρά πάνω στο ζήτημα αυτό και στις προεκλογικές τους περιοδείες ξεφώνιζαν ότι αν έρθουν στην αρχή θα ακυρώσουν τους καταλόγους των διωγμών. Μια βενιζελική εφημερίδα της Καστοριάς η «Καστοριά» άδραξε την ευκαιρία να τραβήξει τους πρόσφυγες κι άρχισε: «ΝΑ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΠΡΟΔΟΤΩΝ… ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΤΟΥΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΑΣ, ΤΟΥΣ ΑΝΑΡΧΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΕΣ». Ευθύς όμως μετά τις εκλογές ΕΓΙΝΕ ΝΟΜΟΣ με τον οποίο αποφάσισαν οι «λαϊκοί» να εκδιωχθούν όχι μονάχα οι 800 αλλά και σ’ άλλους 200 ξενιτεμένους Μακεδόνες της Αυστραλίας και Αμερικής που είναι γραμμένοι οι περισσότεροι στις διεθνιστικές επαναστατικές οργανώσεις και προπαντός στην «ΕΝΩΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ» να μην ξαναγίνουν δεκτοί στην Μακεδονία.
ΦΕΥΓΟΥΝ… ΦΕΥΓΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΙ
Η καθημερινή καταπίεση, η τρομοκρατία, η αβάσταχτη ζωή κάτω από το ατσάλινο τακούνι του ελληνικού ιμπεριαλισμού, κάνει τους νέους μόλις αισθανθούν το ζυγό στο σβέρκο τους κι ανοίξουν τα μάτια τους να ξενιτεύονται. Και δεν είναι λίγοι. Χιλιάδες λογαριάζονται απ’ την περιφέρεια της Φλώρινας. Θα δώσουμε στο τέλος μια στατιστική. Όλοι τους εκεί στην Αυστραλία στη Νότιο και Βόρειο Αμερική, στη Νέα Ζηλανδία ακόμη βρίσκονται Μακεδόνες. Τα γράμματά τους είναι φωτιά και λαύρα. Νοσταλγούν την Μακεδονία τους. Λαχταρούν τα χωριά τους κι ορκίζονται στο ξελευτέρωμά τους.
Ν. Κοντός
Εφημερίδα «Ριζοσπάστης» Πέμπτη 2 Νοεμβρίου 1933
-------
Νεβόλιανι Nevoljani. Μετονομάστηκε σε Σκοπιά. Στην απογραφή του 2001 ήταν οικισμός του δήμου Φλωρίνης, του νομού Φλωρίνης. Πρόκειται για παλαιό οικισμό, ο οποίος αναφέρεται σε τουρκικό κατάστιχο του 15ου αιώνα. Την τελευταία περίοδο της οθωμανικής διοίκησης, ζούσαν εδώ 1.350 χριστιανοί Μακεδόνες (εξαρχικοί, σε μεγάλη πλειοψηφία) και 350 μουσουλμάνοι Τούρκοι. Οι χριστιανοί του χωριού συμμετείχαν στην επανάσταση του Ίλιντεν και γνώρισαν γι αυτό τα αντίποινα του στρατού. Λόγω των αυτονομιστικών και εξαρχικών φρονημάτων τους, έγιναν επίσης στόχος της ένοπλης ελληνικής οργάνωσης. Κάτοικοι από το χωριό, που μετανάστευσαν, οι περισσότεροι προσωρινά, στις αρχές του 20ου αιώνα στις ΗΠΑ, δήλωσαν στις αμερικανικές αρχές πως ήταν εθνικά Μακεδόνες. Μέχρι το 1924, οι μουσουλμάνοι έφυγαν αναγκαστικά στην Τουρκία και στη θέση τους η ελληνική διοίκηση εγκατέστησε χριστιανούς πρόσφυγες. Το 1928 ο πληθυσμός αποτελείτο από 1.600 Μακεδόνες και 100 πρόσφυγες (κυρίως Μικρασιάτες). Οι περισσότεροι από τους γηγενείς ήταν, για τις αρχές ασφαλείας, ανθελληνικών ή ρευστών φρονημάτων. Η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού μετά τον εμφύλιο υπήρξε κανονική.